زنبور عسل
تاریخچه و انواع عسل با خواص باورنکردنی آنها
در این مقاله شما را با انواع عسل و تاریخچه به وجود آمدن زنبور داری آشنا میکنیم. با خواندن مقاله مطمئنن عسل مورد نظر خود که با تمام معیارهای شما یکی است را برای خرید عسل طبیعی انتخاب میکنید.
تاریخچه زنبور عسل و کشف عسل در جهان
از چهل میلیون سال عمرعسل و زنبور عسل، قند وشکر، تاحدودی در تاریخ بشر از نیمه قرن نوزدهم برای نیمی از غربی ها ماده مقرون به صرفه ای بود. تاپیش از آن، این شیرینی مصنوعی، یک ماده گرانبهای لوکس( مثل شکلات و چای) بود که از دورترین سرزمین ها وارد می شد و ثروتمندان از آن لذت میبردند. کندوداران در سال 1622، زنبورهای عسل بومی قاره آسیا را وارد دنیای جدید کردند. اکنون سیصد گونه مختلف عسل در قاره آمریکا وجود دارد که به تنهایی تنوع شکوفه های گیاهانی را که زنبورها از آنها عصاره گیری می کنند را نشان می دهد.
عسل اولین منبع شیرینی بشر
درواقع عسل اولین و قابل اعتمادترین منبع شیرینی بشر بود. قدیمی ترین نوشته درمورد این ماده مربوط به مصری ها در سال 5500 پیش از میلاد است که اشاره به فراوانی این محصول در دوران باستان دارد. اما عسل قدمتی بسیار بیشتر از گزارشات ثبت شده انسان دارد.
هوموساپینس ها( انسان هوشمند و اجداد انسان امروزی) 50هزار سال پیش زندگی خود را آغاز کردند درحالیکه زنبورها احتمالا 40میلیون سال پیش از آن وجود داشتند. این حیوان گروهی، اصالتا در جنوب شرق آسیا پیدا شد. حدود 30میلیون سال پیش با رفتارهای اجتماعی پیشرفته، تکامل پیدا کردند و ساختار زندگی شان تقریبا شبیه زنبورهای جدید است. زنبور آپیس مالیفرا (Apes mellifera) زنبور غربی است. که یکی از ترتیب پذیرترین گونه های زنبور است. احتمالا این گونه اصالتی مربوط به نواحی استوایی آفریقا دارد که تا شمال اروپا و از آنجا تا شرق و به سمت آسیا حرکت کرد. جالب است بدانید که بومیان آمریکا نمی دانستند عسل چیست !
نقطه شروع فعالیت کندوسازان و زنبورداران
در سال 1622 اولین کندوسازان اروپایی زیرگونه های آپیس مالیفرا را به آمریکایی ها معرفی کردند. بسیاری از محصولات ، وابسته به زنبور عسل برای گرده افشانی بود که در همین دوره ورود کندوسازی، مرسوم شد. زنبورهای فراری ( زنبورهای وحشی) تا دشت های وسیع به سرعت پیشروی کردند و معمولا از کندوسازان سبقت می گرفتند. زنبورهای عسل به کوهستان ها نرسیدند و در عوض در اوایل 1850 با کشتی به کالیفرنیا منتقل شدند.
امروزه این حیوانات پربرکت را درهمه جا می بینید: همه جا عسل تولید می شود. عسل تازمانی که نیشکر از جنوب شرق آسیا ظاهر شد و دسترسی تجاری و مطمئن در نیمه قرن نوزدهم برای همه پیدا کرد، یک شیرین کننده اصلی برای غربی ها بود. چای و کیک و آبنبات هایشان را با این شیرینی طبیعی، خوشمزه می کردند.
عسل و منبع گیاهی آن
عسل عموما یا از یک عصاره واحد تولید می شود یا ترکیبی از چندین عصاره گیاهی است. گرده گل را با منبع گیاهی و نتیجتا منطقه رشد گیاه و برداشت عسل، میتوان شناسایی کرد.
طبقه بندی بخش زیادی از عسل برمبنای عصاره گل است چون زنبورها عصاره گل را ازمنابع گیاهی مختلفی برداشت می کنند. گیاهانی هستند که عسلک( شهدانگبین) می سازند. شهدانگبین(عسلک) یک مایع سفت با غلظت شیرینی بالا روی گیاه است که شته ها و برخی حشرات بسیار ریز با خوردن شیره گیاه، آن را تولید میکنند. شهدانگبین را گونه های مشخصی از پرندگان، زنبورهای مهاجم و زنبورهای عسل هم جمع آوری می کنند که در روند مشخصی این ماده تبدیل به عسل انگبین می شود.
عسل تک گیاهی یا چندگیاهی؟
شاید تابه حال به این موضوع دقت نکرده باشید که عسل فقط از یک گیاه برداشت نمی شود؛ عسل یا از عصاره یک گونه گیاهی است یا محصولی از چندین عصاره از گونه های گیاهی متفاوت. عسل های تک گیاهی مختلف (هر عسل از یک گیاه مشخص) هرکدام مزه و رنگ متفاوتی دارند که این به دلیل تفاوت در منبع عصاره ای آنهاست. زنبورداران برای تولید عسل تک گیاهی، کندوها را در مناطقی برپا میکنند که زنبورها فقط بتوانند از یک گونه گیاهی عصاره کشی کنند.
عسل چندگیاه
برخلاف عسل تک گیاهی، عسل چندگیاهی محصول عصاره چندین گیاه است. بهترین نمونه از این محصول، عسل گیاهان وحشی است که زنبور از چندین گونه گیاهی برداشت می کند( چهل گیاه، کنگر، گون و…).
عسل ایرانی
محصولات زیادی از ایران در جهان شناخته شده است ازجمله زعفران ایرانی، عسل پارسی، گل رز، خاویار ایرانی، رطب پارسی، فرش ایرانی، شکلات ایرانی، انجیر ایرانی، رب گوجه ایرانی، تولیدات شیمیایی و صنایع دستی. زنبورداری و تولید عسل قدمتی با تاریخ هزاران سال پیش در این کشور دارد.
در یکی دو دهه اخیر از آنجا که تولید عسل صنعت سودآوری است ، تعداد زنبورداران رشد سالانه داشته است. سالانه 80هزار تن طلای شیرین در کشورمان، که سرزمینی چهارفصل است، تولید می شود که حدود 2 تا 5هزار تن از آن به کشورهای آسیایی و اروپایی صادر می شود.
چهارفصل بودن ایران یک امتیاز است و این یعنی هرماه از سال عسل میتوان تولید کرد. بخش های شمالی ایران در ماه های گرم تر سال و بخش های جنوبی در ماه های سردتر سال آماده تولید عسل می شوند. بااین اوصاف، ایران توانایی بسیار چشمگیری در تولید و صادرات عسل باکیفیت به سرتاسر دنیا دارد. طبقه بندی عسل در ایران براساس معیارهای مختلفی از جمله بهاره یا تابستانه بودن آن است.
بهترین و مرغوب ترین عسل های ایران
| انواع عسل | عطر و رنگ | منطقه برداشت |
|---|---|---|
| عسل کوهستان | عسل فضای سبز که این گونه از عسل رنگ تیره تری دارد | مازندران، گیلان و اردبیل |
| عسل کوهستان | در باغات میوه تولید می شود و رنگ روشن تر دارد | آذربایجان |
| عسل کوهستان | متمایل به رنگ سبز است که دلیل این رنگ تنوع گونه های عصاره گیاهی است | طالقان و گلپایگان |
| عسل خراسان مرکزی | بیشتر رنگ کهربایی دارد | خراسان مرکزی |
| عسل کوهرنگ | دارای رنگ روشن | جزیره قشم |
| عسل وحشی | رنگ قهوه ای متمایل به تیره است | کردستان و کرمانشاه |
| عسل های گل رز | سرخ رنگ و عطری است | کاشان |
انواع عسل بسیار خاص با طعم ماندگار و رایحه ای بهشتی در ایران تولید می شود که در مقایسه با عسل های معروف و پرمصرف، شهرت کمتری دارد. ازجمله:
عسل وحش جنوب( جزیره قشم)
این نوع محصول در ماه های سرد سال در جزیره برداشت میشود. کندوهای زنبورها در جنگل حرا، محل زندگی تولیدکنندگان این نوع عسل است. طعم این نوع، شیرینی مایل به شوری دارد و زنبورهایی به اسم آپیس فلورا آن را تولید میکنند و اغلب بین صخره ها میتوان به کندوهای آنها دسترسی پیدا کرد.
عسل زرشک و جنگلی ( جنوب خراسان)
رنگ این طلای شیرین، قرمز و قهوه ای تیره و زمان تولید این محصول در خراسان جنوبی آغاز بهار یا تابستان است.
عسل مرکبات (مازندران، گیلان، هرمزگان و فارس)
پایه تولید عسل در این چهار استان مرکبات است که با رنگ زرد متمایل به قهوه ای شناخته میشود. فصل برداشت این نوع، از ابتدای فروردین تا نیمه اردیبهشت است.
ژل رویال
خوراک ملکه و زنبورهای نوزاد در کندوها، این ماده ژلاتینی است. برای آشنایی بیشتر با این ماده خوراکی شگفتی آور میتوانید به صفحه معرفی محصول ژل رویال در سایت ما مراجعه کنید.
گرده گل
گرده گل پس از تغذیه زنبورها در گل ها، جمع آوری می شود. سرشار از پروتئین و کربوهیدرات مغذی است. منبعی غنی از آنتی اکسیدان است که دربرابر رادیکال های آزاد تولید می شود. هنوز با محصول گرده گل در مجموعه ما آشنا نشده اید؟ معطل نکنید!
بابهترین انواع عسل در جهان آشنا شوید.
عسل آووکادو
این نوع عسل مزه میوه در خودش ندارد ولی از شکوفه های آووکادو در کالیفرنیا برداشت می شود. رنگ آن تیره و مزه اش تند و کره ای است و بهترین گزینه برای تزئین سالاد است.
عسل مریم گلی یا سالویا
این عسل روشن رنگ و غلیظ، بیشتر در آمریکا تولید می شود. این نوع عسل ویژگی دانه دانه شدن بسیار کندی دارد و معمولا برای مخلوط شدن با سایر عسل ها برای کند کردن روند دانه دانه شدن استفاده می شود.
عسل درخت کاج
این عسل در اصل در یونان شناخته شده است و برخلاف سایر عسل ها که شیرین هستند؛ این نوع، کمی تلخ با بویی تند است. عسل درخت کاج سرشار از مواد معدنی و پروتئین است.
عسل شکوفه پرتقال
عسل پرتقال معمولا ترکیبی از مرکبات است با رنگی روشن و مزه ای متعادل و عطر و مزه ای از مرکبات تازه. عسل شکوفه پرتقال اصالتا متعلق به اسپانیا و مکزیک است( آمریکای لاتین) که امروزه در قاره آمریکا هم تولید می شود.
عسل مانوکا
این محصول بومی نواحی ساحلی نیوزلند است و از گل بوته درخت چای برداشت می شود. از خواص درمانی بسیار مهم آن ویژگی آنتی باکتریایی برای درمان زخم معده، گلو درد، سرماخوردگی، مشکلات گوارشی و آکنه و جوش است. متفاوت بودن منبع گلها باعث می شود تا عسل مانوکا مزه مشخصی نداشته باشد ولی همین مزه پس از چشیدن با قدرت چشمگیری کام شما را برای مدتی درگیر میکند.
عسل زیرفون
این عسل با رنگ زرد روشن، بویی فرار آمیخته به عطر چوب تازه دارد. عسل زیرفون با بالاترین تنوع درمانی یکی از محبوب ترین ها برای قبل از خواب است. ویژگی های وسوسه آمیز این نوع تامیزان زیادی به بهبود استرس و بی خوابی کمک میکند. همچنین برای درمان سرماخوردگی، سرفه و برونشیت توصیه شده است. عسب زیرفون از شکوفه های زرد و سفید درخت زیرفون برداشت و بیشتر در دانمارک تولید می شود.
عسل اکالیپتوس
اصالتا متعلق به استرالیا است ولی تامیزان زیادی هم در کالیفرنیای آمریکا برداشت می شود. اکالیپتوس با تنوع درمانی بالا آن را به طور سنتی تبدیل به محافظ انسان دربرابر سرماخوردگی و سردرد کرده است. این گیاه آنقدر دردسترس است که مزه و بوهای متفاوتی دارد ولی نهایتا حافظه و کام شما را با مزه و عطر گیاهی و سبک نزدیک به نعنا درگیر میکند.
عسل دندلیون یا قاصدک
عسل قاصدک تقریبا یکی از انواع قوی تر عسل با مخلوطی متعادل از مزه ترشی است. این محصول به رنگ کهربایی تیره بیشتر در جزایر نیوزلند تولید می شود و بوی گیاه قاصدک را به مشام شما می کشاند. دندلیون به دلیل خواص شفابخشی اش، یک گیاه درمانی در چین، تبت و هندوستان است.
عسل شبدر
محبوب ترین و دردسترس ترین عسل در جهان را معرفی میکنیم. این محصول را میتوان در کانادا و نیوزلند بهتر و بیشتر تهیه کرد. مزه شیرین و گیاهی عسل شبدر آن را یک عسل سنتی معرفی کرده است و میتوانید از آن برای تزئین انواع سالاد یا به عنوان سس استفاده کنید.
عسل گندم سیاه
این عسل با قوی ترین مزه و تیره ترین رنگ در بسیاری از نواحی قاره آمریکا و بخش های شرقی کانادا تولید می شود. عسل گندم سیاه یک منبع غنی از آهن و سایر مواد مغذی ضروری است و همین ویژگی آن را در رده محبوب ترین عسل‌های دنیا قرار داده است. در مقایسه با سایر انواع عسل، عسل گندم سیاه ترکیبات آنتی اکسیدانی بیشتری دارد.
عسل بلوبری
بوته ای با گل های سفید بلوبری منبع تولید یکی از محبوب ترین انواع عسل در نیوزلند و آمریکا است. رنگ کهربایی روشن، عطر یکدست و ملایم با تداعی رنگ مات بلوبری از ویژگی های این نوع است. عسل بلوبری یک همراه خوشمزه و مطلوب برای وعده صبحانه شماست.
عسل اقاقیا
عسل اقاقیا را هم یکی از محبوب ترین ها بدانید با رنگی روشن و صاف که عطر و مزه ای فرار از عصاره شکوفه های اقاقیا دارد و در آمریکای شمالی و اروپا آن را با نام لاکتوس سیاه می شناسند. درصد بالای فروکتوز در عسل اقاقیا باعث می شود تا حالت مایع بودن خود را برای مدتی طولانی حفظ کند. درصد پایین ساکاروز نیز بهترین انتخاب برای افراد دیابتیک است. عسل اقاقیا منبعی غنی از خواص ضدالتهابی است و گزینه ای عالی برای درمان مشکلات تنفسی.
عسل یونجه
خاستگاه این محصول کانادا و آمریکاست. عسل یونجه را از گلهای آبی و بنفش یونجه برداشت میکنند و رنگی روشن و مزه و بویی ملایم و گیاهی دارد. عسل یونجه به دلیل شیرینی ملایمش اغلب در نانوایی ها استفاده می شود. اگرچه پیشنهاد عسل دوستان این است که آن را مستقیما از شیشه و بدون هیچ افزودنی میل کنید ولی اگر با چای، لیموناد یا میلک شیک خورده شود نتیجه بهتری میگیرید.
عسل مینا
این عسل روشن رنگ یک ترکیب سفت و نرم همراه با عطری شیرین دارد. عسل مینا زودتر از باقی عسلها بلوری می شود و وقتی با نوشیدنی های طبیعی و دسرها مخلوط شود بهترین مزه را برای شما به ارمغان می آورد.
عسل توپلو Tupelo (درختی با گلهای سبز رنگ و میوه ای شبیه توت)
این نوع یکی از بهترین های تولید شده است و با نام « طلای جنوبی» شهرت دارد. رنگ معمول آن کهربایی یا طلایی روشن است همراه با درخشش ملایمی از سبز و مزه ای متفاوت. عسل توپلو یکی از شیرین ترین ها با درصد بالای فروکتوز است و مثل باقی عسل ها دانه دانه نمی شود.